ในยุคที่ ต้นกัญชา กลายเป็นพืชเศรษฐกิจใหม่ของประเทศไทย ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับกัญชาจึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่หลายคนให้ความสนใจ ไม่ว่าจะเป็นการปลูก การแปรรูป หรือการนำไปใช้ในผลิตภัณฑ์สุขภาพ อาหาร หรือความงาม แต่การจะเริ่มต้นธุรกิจกัญชาอย่างมืออาชีพนั้น ไม่ใช่เรื่องง่ายหากไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน
ธุรกิจกัญชาไม่ได้มีแค่เรื่องของการปลูก แต่มันครอบคลุมไปถึงการจัดการระบบคุณภาพ การขออนุญาตที่ถูกต้อง และการเชื่อมโยงไปยังตลาดอย่างมีกลยุทธ์ ซึ่งทั้งหมดนี้จำเป็นต้องใช้ความเข้าใจทั้งด้านกฎหมาย นวัตกรรม และการตลาดอย่างลึกซึ้ง
รู้จักพื้นฐานของธุรกิจกัญชา
ก่อนจะเข้าสู่การปลูกหรือแปรรูป ควรทำความเข้าใจให้ชัดเจนก่อนว่า “ธุรกิจกัญชา” มีหลายรูปแบบ และแต่ละแบบต้องใช้ใบอนุญาตต่างกัน โดยพื้นฐานสามารถแบ่งออกเป็น
- การปลูกต้นกัญชา เพื่อจำหน่ายดอก ใบ หรือกิ่งก้าน
- การสกัดสารจากกัญชา เช่น CBD หรือ THC เพื่อใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมต่างๆ
- การแปรรูปผลิตภัณฑ์ เช่น อาหาร ยา เครื่องสำอาง หรือเวชภัณฑ์
- การจำหน่ายหรือส่งออก ซึ่งต้องผ่านการรับรองคุณภาพตามมาตรฐานสากล
ผู้ที่สนใจเข้าสู่ธุรกิจนี้จึงต้องเลือกให้ชัดเจนว่าจะเริ่มต้นจากส่วนใด และวางแผนการดำเนินธุรกิจให้เหมาะสมกับทรัพยากรที่มี
การปลูกต้นกัญชาอย่างถูกกฎหมาย
การปลูกขายต้นกัญชา เป็นจุดเริ่มต้นของธุรกิจส่วนใหญ่ เพราะเป็นวัตถุดิบตั้งต้นที่สามารถสร้างรายได้อย่างต่อเนื่อง แต่การปลูกที่ถูกต้องตามกฎหมายไทย ต้องผ่านกระบวนการขออนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ผ่านช่องทางออนไลน์หรือแอปพลิเคชัน “ปลูกกัญ”
สิ่งที่ต้องเตรียมก่อนปลูก ได้แก่:
- เอกสารยืนยันตัวบุคคลหรือองค์กร
- แผนผังพื้นที่ปลูกที่มีการควบคุมคุณภาพ
- ระบบป้องกันการรั่วไหล เช่น กล้องวงจรปิด และรั้วกั้นชัดเจน
- แผนการจัดการการใช้ประโยชน์จากผลผลิต
เมื่อได้รับใบอนุญาตแล้ว ผู้ปลูกต้องบันทึกข้อมูลการปลูก การเก็บเกี่ยว และการจำหน่ายไว้ให้หน่วยงานรัฐสามารถตรวจสอบได้ตลอดเวลา
การแปรรูปและเพิ่มมูลค่าด้วยนวัตกรรม
ปลูกแล้วจะทำอย่างไรต่อ? นี่คือคำถามสำคัญสำหรับผู้ที่มองธุรกิจกัญชาอย่างยั่งยืน เพราะการแปรรูปสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลผลิตได้อย่างมหาศาล เช่น
- ดอกกัญชาแห้งสำหรับการแพทย์หรือชาสมุนไพร
- การสกัดน้ำมัน CBD/THC สำหรับยา อาหารเสริม หรือเครื่องสำอาง
- การทำอาหารจากใบกัญชา เช่น น้ำมัน ผงปรุงรส หรือขนมอบ
แต่ละกระบวนการแปรรูปจะต้องได้รับใบอนุญาตเฉพาะทาง เช่น ใบอนุญาตผลิตอาหารจาก อย. หรือใบอนุญาตผลิตยา/เครื่องสำอาง ซึ่งต้องยื่นควบคู่กับแผนการผลิตที่ชัดเจน และมีระบบควบคุมคุณภาพที่ตรวจสอบได้
หัวใจของการแปรรูปคือความปลอดภัยและมาตรฐาน ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมความเข้มข้นของสารสำคัญ หรือการตรวจสอบสิ่งปนเปื้อนต่างๆ เพื่อให้สินค้าที่ออกสู่ตลาดสามารถแข่งขันได้ทั้งในประเทศและระดับสากล
การตลาดและช่องทางจำหน่ายที่เหมาะสม
อีกหนึ่งจุดที่มักถูกมองข้ามคือเรื่องของการตลาดและช่องทางจำหน่าย ต้นกัญชาและผลิตภัณฑ์จากกัญชา เป็นสินค้าที่ยังมีข้อจำกัดด้านการโฆษณา การจำหน่าย และการบริโภค ทำให้เจ้าของธุรกิจต้องวางแผนการขายอย่างรอบคอบ
กลยุทธ์ที่นิยมใช้ ได้แก่:
- การสร้างแบรนด์ที่เน้นด้านสุขภาพและความปลอดภัย
- การร่วมมือกับคลินิกการแพทย์แผนไทยหรือสมุนไพร
- การจำหน่ายผ่านร้านค้าถูกกฎหมาย เช่น ร้านขายยา ร้านเวชสำอาง หรือแพลตฟอร์มออนไลน์ที่ได้รับอนุญาต
นอกจากนี้ยังควรศึกษาเทรนด์ของตลาด เช่น ผลิตภัณฑ์กัญชาสำหรับสัตว์เลี้ยง น้ำดื่ม CBD หรือสแน็กสุขภาพ ซึ่งเริ่มได้รับความนิยมในตลาดต่างประเทศ
สรุป: เริ่มต้นธุรกิจด้วยข้อมูลที่ถูกต้องและวางแผนระยะยาว
การเริ่มต้นธุรกิจกัญชาไม่ใช่เรื่องของกระแสหรือความตื่นเต้นเพียงชั่วคราว แต่คือการลงทุนในระบบที่ต้องการความรู้ ความเข้าใจ และการปฏิบัติที่ถูกต้องตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด
ผู้ประกอบการควรเริ่มจากการศึกษาข้อกฎหมาย วางแผนการผลิต เลือกแนวทางการแปรรูปที่เหมาะสม และจัดการตลาดด้วยความรับผิดชอบ เพื่อให้ธุรกิจกัญชาเติบโตอย่างยั่งยืน สร้างรายได้ และมีส่วนสนับสนุนระบบสุขภาพและเศรษฐกิจของประเทศ
